ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Αυτές τις ημέρες, που τις ζούμε κλεισμένοι μέσα, έρχονται στον νου μας, επικοινωνώντας εξ αποστάσεως, ενδιαφέρουσες ιστορίες. Κάπως έτσι γεννήθηκε, μιλώντας ένα από τα προηγούμενα βράδια με τον φίλο Καθηγητή Σπυρίδωνα Φλογαΐτη, η ιδέα να ερευνήσουμε την ιστορία των κοινών μας επωνύμων, που ο ίδιος σας εξηγεί καλύτερα στο κείμενο που ακολουθεί. Δεν μου μένει παρά να καλέσω κ’ εγώ όλους εσάς τους Φίλους, Έλληνες και Ιταλούς, να αγκαλιάσετε αυτήν την έρευνα των κοινών ριζών των επωνύμων μας, σε αυτό το κυνήγι του θησαυρού των ονομάτων και να μας στείλετε τις πιο ενδιαφέρουσες ιστορίες σας σε εκατό λέξεις.
Luigi Marras
Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΤΗΣ ΑΔΡΙΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΙΟΝΙΟΥ ΚΑΙ Ο ΚΟΙΝΟΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Η θάλασσα της Αδριατικής και του Ιονίου ένωσε στους αιώνες δύο χώρες, διαφορετικές και παρόμοιες ταυτόχρονα, την ιταλική-λατινική-καθολική πλευρά και την βαλκανική πλευρά, ελληνικής και ορθόδοξης κυρίως παράδοσης.
Η ιστορία των εθνικών κρατών των δύο τελευταίων αιώνων καθώς και η προσπάθεια να σχηματισθούν και να αναδειχθούν εθνικώς ομοιογενή κράτη επισκίασε ένα διαφορετικόπαρελθόν, όπου ο κόσμος δεν ακολουθούσε τους εθνικισμούς, αλλά συμπεριφερόταν μάλλον με μια περιφερειακή λογική της γειτονίας.
Οι δύο ακτές της Αδριατικής και του Ιονίου, μοιράστηκαν επί αιώνες μια κοινή ιστορία τόσο με όρους πολιτισμού όσο και οικονομίας, οικογενειών κλπ. Αυτό ίσχυε ακόμη περισσότερο μέχρι το 1054, έτος του Σχίσματος, καθώς η Αυτοκρατορία της Κωνσταντινούπολης αποχώρησε από τα ιταλικά της εδάφη μόλις το 1071, όταν έχασε το Μπάρι.
Πράγματι, η κοινή ιστορία είναι ισχυρή ήδη από το (χίλια) τριακόσια με την ηγεμονία της Γαληνοτάτης σε όλη την περιοχή, που συνεισέφερε στην ενότητα των δύο κόσμων, καθιστώντας τα νησιά του Ιονίου, όπως και τις δαλματικές ακτές περισσότερο μέρος της Δύσης παρά της Ανατολής.
Αυτή η πραγματικότητα, αυτό το παρελθόν, αξίζουν μια προσεκτικότερη μελέτη και ανάδειξη, έτσι ώστε να μπορέσουμε να οραματιστούμε ένα μέλλον αντάξιο του παρελθόντος, ένα κοινό μέλλον, στις τέχνες, στον πολιτισμό, στην οικονομία, στις οικογένειές μας και σε άλλα επίπεδα.
Στα Ιόνια νησιά υπάρχουν οικογένειες των οποίων τα ονόματα απαντώνται ακόμη και σήμερα στην Ιταλία, κυρίως στην Νότια: Μελάς, Ρομποτής, Ζαμπέλης, Σαβίνος, Πάλμος, Χόρτης και άλλα πολλά. Επώνυμα που μαρτυρούν αυτήν την πραγματικότητα και μας υποδεικνύουν ότι, κάποτε, υπήρξε μεταξύ των δύο χερσονήσων, μια ειρηνική μετακίνηση, οφειλόμενη σε διάφορους λόγους. Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι τα ονόματα που προαναφέρθηκαν, απαντώνται, στην νήσο Λευκάδα για παράδειγμα, συγκεντρωμένα όλα σε μια γεωγραφική περιοχή σε διάφορα χωριά.
Θα με ενδιέφερε πολύ να εμβαθύνω αυτήν την διαίσθηση. Θα ήθελα να απευθύνω μια πρόσκληση σε όλους όσοι είναι σε θέση να συνεισφέρουν και να ρίξουν φως σε αυτό το παρελθόν, για το οποίο, εγώ τουλάχιστον δεν γνωρίζω αρκετά. Ζητώ λοιπόν σε οποιονδήποτε έχει γνώσεις, πληροφορίες ή/και μαρτυρίες που μπορεί να είναι χρήσιμες τόσο σε προσωπικό όσο και σε επιστημονικό επίπεδο, να επικοινωνήσει μαζί μου, (στέλνοντας το σχετικό υλικό στην ηλεκτρονική διεύθυνση της Πρεσβείας ambasciata.atene@esteri.it ) ώστε να μπορέσουμε να αποκτήσουμε όσον αυτό είναι δυνατόν πληρέστερη και τεκμηριωμένη γνώση του φαινομένου.
Καθηγητής Σπυρίδων Φλογαΐτης
